اردتودنسي چيست؟

ارتودنسي ثابت و متحرک يک رويکرد درماني دندان پزشکي است که براي بيماراني استفاده مي‌شود که نحوه قرارگيري دندان‌هاي آن‌ها در دهان به خاطر کوچک بودن فک نامناسب است (مال اکلوژن) و دندان‌ها به صورت صحيح قرار نگرفته اند و به همين دليل بيمار با مشکل در هنگام جويدن يا گاز گرفتن مواجه مي‌شود. روش درماني ارتودنسي دندان شامل درمان و کنترل جنبه‌هاي مختلف رشد فک و صورت (ارتوپدي فک و صورت) و بهبود ظاهر دندان ها نيز مي باشد.

ضرورت انجام

فقط دندانپزشک يا متخصص ارتودنسي مي‌تواند تعيين کند که آيا انجام دادن ارتودنسي دندان براي بيمار لازم مي باشد يا وي نيازي به انجام آن ندارد. دندانپزشک بر مبناي ابزار تشخيصي از جمله شرح حال کامل پزشکي و پرونده دندانپزشکي بيمار، معاينه باليني، قالب گرفتن از دندان‌ها و عکس‌هاي راديوگرافي‌ نظر قطعي خود را در زمينه مفيد بودن ارتودنسي دندان مي دهد و برنامه درماني مناسب با شرايط بيمار را طرح ريزي مي‌کند

زمان انجام

بهترين زمان انجام ارتودنسي دندان براي درمان نامرتبي دندان ها در کودکي است، اما اين روش درماني براي بزرگسالان نيز مفيد است، بطوريکه تعداد افراد بزرگسالي که اين درمان ارتودنسي را انجام مي‌دهند رو به افزايش است. براي انجام ارتودنسي کودکان، بايد صبر کرد تا تعداد دندان هاي مناسب براي اين نوع درمان رشد کنند.

انواع

دو نوع اصلي ارتودنسي که براي صاف کردن دندان ها در افراد استفاده مي گردد، عبارتست از ارتودنسي ثابت و ارتودنسي متحرک. نوع ديگر، ارتودنسي نامرئي است. در ادامه هر سه نوع ارتودنسي شرح داده مي شود.

هر کدام از مراحل ارتودنسي دندان شامل چند اقدام دندانپزشک مي‌باشد که به طور کامل در اين مقاله به شرح آن مي پردازيم.

  1. مرحله اول: راديوگرافي و قالب‌گيري
  • معمولاً عکس راديوگرافي پانوراميک دهان (عکس همه دندان‌ها) و عکس هر يک از دندان‌ها به صورت جداگانه لازم است.
  • ممکن است از صورت، دندان‌ها و دهان فرد هم عکس گرفته شود، اين عکس‌ها قسمتي از پرونده دائمي بيمار خواهد بود.
  • متخصص ارتودنسي دندان قالب‌هايي را از دندان‌هاي فک بالا و سپس فک پايين تهيه مي‌کند. هنگام قالب گرفتن حس مي‌کنيد که دهانتان با ماده بتونه مانند پر شده است، اين مرحله فقط 30 ثانيه زمان ميبرد. عمل قالب‌گيري بسيار راحت و سريع است، اگر به سادگي دچار حالت تهوع مي‌شويد، سعي کنيد آرامش خود را حفظ کنيد و از راه بيني نفس بکشيد.
  1. مرحله دوم: اقدامات اوليه
  • دندانپزشک پس از بررسي تصاوير راديوگرافي و قالب‌ها، برنامه درماني مناسب فرد را طرح ريزي مي‌کند.
  • چنانچه فضاي بين دندان‌هاي خاصي خيلي کم باشد، ممکن است نياز به استفاده از جداکننده‌هاي فلزي يا پلاستيکي ما بين دندان‌هايتان، قبل از ادامه مراحل ديگر ارتودنسي، داشته باشد.
  • ممکن است نياز باشد تعدادي از دندان‌هايتان را بکشيد. در برخي موارد در طول روند درمان و نه در آغاز آن، اين امر لزوما بايد انجام شود.
  • دندان‌هاي بيمار بايد کاملاً تميز شوند.
  • اگر دندان‌هاي حساسي داريد، حداقل به مدت دو هفته از خميردندان ضدحساسيت استفاده کنيد تا حساسيت دندان ها قبل از شروع ارتودنسي دندان برطرف شود.
  • هر گونه مشکل دندان ها بايد قبل از قرار دادن بريس درمان گردد؛ حفره‌هاي پوسيدگي پر شود و تمامي مشکلات رفع شود.
  • در صورت نياز به جراحي فک، اين عمل بايد قبل از گذاشتن بريس انجام شود؛ هر چند بعضي اوقات جراحي فک بعد از ارتودنسي دندان انجام مي شود. زمان جراحي با توجه به وضعيت و شرايط هر بيمار متفاوت است.
  1. مرحله سوم: قرار دادن بريس
  • دندانپزشک يا دستيار دندانپزشک، دندان‌ها را خشک مي‌کند و آن‌ها را با اسيد سفيد کننده‌ مخصوصي، جهت اتصال با سيمان نگهدارند براکت ها آماده مي کند. سعي کنيد اين اسيد را روي زبانتان نگه نداريد.
  • براکت‌ها روي دندان‌ها قرار داده مي‌شوند و خيلي سريع، نور پلاسما با شدت بالا روي سطح براکت تابانده مي‌شود تا اتصال صورت گيرد.
  • سيم قوسي از بين تمام براکت‌ها به نحوي مي‌گذرد که به گونه ها فشار وارد نکند. اگر احساس کرديد که سيم ارتودنسي دندان درون گونه‌تان فرو مي‌رود به دندانپزشک بگوييد تا سيم را کوتاه کند.
  • کش‌هاي کوچکي (قطعه‌هاي مسدود کننده حلقه‌هاي دايره‌اي شکل) روي براکت‌ها قرار مي گيرد تا آن‌ها را روي سيم نگه دارد و حس فشار ايجاد کند. قابل ذکر است در صورت استفاده از براکت‌هاي ديمون نيازي به استفاده از کش نيست.
  1. مرحله چهارم: تنظيم ارتودنسي دندان در هر ماه يکبار
  • بريس را بايد هر 4 تا 6 هفته يکبار مجددا تنظيم کرد. در اين مراجعه‌ها که زمان کمي طول مي کشد، پزشک کش‌هاي قبلي (قطعه‌هاي مسدود کننده) و گاهي سيم را نيز درمي‌آورد. ممکن است اين کار کمي دردناک باشد که دليل آن بيش از هر چيز وارد شدن فشار روي دندان‌ها است.
  • پس از تنظيم، دندان‌ها تا چند ساعت يا چند روز درد خواهد کرد. در طول اين مدت، غذاي نرم ميل کنيد. تا زمان مراجعه بعدي، درد دندان‌ها کاملاً از بين رفته است.
  1. مرحله پنجم: درآوردن بريس
  • درآوردن بريس راحت و سريع انجام مي‌شود. دندانپزشک هنگامي که زمان درآوردن بريس فرا برسد، قوس پشت بريس‌ها را با سيم‌چين مخصوص مي‌برد و به اين ترتيب پيوند متصل کننده بين براکت و دندان از بين مي‌رود. اين حرکت عليرغم صداي بلندش، دردي را به وجود نمي‌آورد.
  • همه ي براکت‌ها از روي دندان‌ها جدا مي‌شوند و لايه‌اي از پلاستيک پيوندي را روي دندان به جا مي‌گذارند. سپس دندانپزشک با استفاده از يک وسيله دستي با سرعت بالا پلاستيک را از روي دندان‌ها تميز کرده و تمام محل‌هاي برداشتن پلاستيک را با مينا پوشش مي‌دهد و در نهايت پوليش مي‌کند.
  1. مرحله ششم: قرار دادن پلاک

ماه‌ها يا سال‌ها وقت و هزينه هنگفتي را صرف کرده‌ايد، رنج و دردسرها را تحمل کرده ايد تا دندان‌هايي صاف و مرتب داشته باشيد و به تازگي از تحمل آن در دهان راحت شده‌ايد. اما در واقع اين پايان کار نيست چون بايد پلاک بگذاريد تا دندان‌ها در موقعيت جديدشان باقي بمانند. استفاده از پلاک طبق تجويز دندانپزشک، به ويژه ظرف يک سال نخست پس از جداکردن بريس، اهميت زياي دارد، زيرا تقريبا 9 ماه طول مي‌کشد تا رباط‌هاي اطراف دندان موقعيت جديدشان را حفظ کنند. اگر از پلاک به طور منظم استفاده نکنيد، دندان‌هايتان دوباره جابه‌جا خواهد شد. بسياري از افراد پس از گذشت يک سال تنها شب‌ها، آن هم چند شب در هفته، از پلاک استفاده مي‌کنند تا مطمئن شوند که داشتن لبخند زيبا را از دست نخواهند داد.